Historie

De oprichting en de eerste jaren van scherpschuttersvereniging

“Oranje Agatha op Lombok”

Dit is het eerste bericht over de scherpschuttersvereniging in St. Agatha, wat afgedrukt werd in het weekblad De Echo van 10 september 1894.

“Eenige onzer ingezetenen hebben een schuttersgezelschap gevormd, dat de vrije uren zal wijden aan schietoefeningen met het geweer. In de nabijheid van de spoorweghalte alhier wordt een nieuwe schutsboom opgericht voor de te houden oefeningen. De leden, die reeds overtuigende bewijzen gegeven hebben van flinke schutters te zijn, stellen zich voor bij komende wedstrijden in den concours mede op te treden en wij houden ons verzekerd, dat zij zich niet onbetuigd zullen laten”.

Reeds op 20 oktober schreef J. Hendriks uit St. Agatha een brief aan het gemeentebestuur van Cuijk, waaruit blijkt dat het de heren ernst was met de vestiging van een scherpschuttersvereniging.

“Aan Heeren Burgemeester en de wethouder der gemeente Cuijk en St. Agatha. Geeft met gepaste eerbied te kennen Jan Hendriks, landbouwer te St. Agatha dat hij in den afgesloten boomgaard, behorende aan de Erven van den Bosch, gelegen te St. Agatha in Sectie D Nr. 736 een schietbaan wenst op te richten tot het houden van schietoefeningen, dat hij daartoe vergunning behoeft van U E A College, dat adressant hierneven overlegt: 1 Eene nauwkeurige beschrijving in dubbel van de plaats, waar de schietinrichting zal worden daargesteld en van al hetgeen, wat in die schietinrichting zal plaats hebben. 2 Eene plattegrond tekening in duplo aanduidende de plaats waar de schietbaan met toebehooren zal worden daargesteld. Reden waarom hij U E A heren beleefd verzoekt hem de vereistsche vergunning wel te willen verlenen.

’t Welk doende enz

St. Agatha des 21 Oct 1894 J. Hendrik

Paulus Cornelis van den Bosch (zoon van oud burgemeester van Cuijk G. v.d. Bosch) was een zeer bekwaam schutter. Het was ook duidelijk dat zijn liefde voor het gilde van St. Agatha groot was, maar dat zijn voorliefde toch vooral ging naar het onderdeel schieten. In juni tijdens het gilde concours te St. Agatha moet het plan tot oprichting van een scherpschuttersvereniging ontstaan zijn. De oprichtingsvergadering heeft dan ook plaats gevonden op huize De Hantert.

Van de hand van Paul v.d. Bosch komen ook de Statuten der scherpschuttersvereniging Oranje Agatha, mede ondertekend door J. Hendriks, N. v.d. Hoek, J. A. Martens en H. Janssen. De statuten bevatten 36 artikelen en maken een gedegen indruk. De ondertekenaars vormen waarschijnlijk het eerste bestuur. Tot de medeoprichters moeten ook de heren G. C. van Bergen geboren 3 juni 1835 rijksbakenmeester te St. Agatha en G. C. Elders gerekend worden. Tevens moeten ook aanwezig zijn geweest de beide broers van Paul te weten Petrus Gerardus en Lambertus Petrus v.d. Bosch.
Natuurlijk verleende burgemeester Groen en het verdere college van wethouders de nodige vergunningen aan de heer Hendriks voor die schutsboom in de buurt van café Burgers.
Nadat in 1895 voorzitter P. C. v.d. Bosch voor de eerste maal de koningstitel op zijn naam had weten te brengen, werd het allengs duidelijk, dat er onder de leden van Oranje Agatha veel goede schutters schuilden. Waar Oranje Agatha ook verscheen, de meeste en vaak de beste prijzen gingen naar het Cuijkse kerkdorp. Paul v.d. Bosch was een fervent aanhanger van het Vorstenhuis en van de Oranjes. De naam Oranje Agatha is dan ook niet vreemd daaraan.
Waarom in de latere publicaties de scherpschuttersvereniging Oranje Agatha de toevoeging kreeg ”op Lombok” moet zijn oorzaak vinden uit de genegenheid voor de Oranjes. Het Nederlandse leger in Ned. Indië had rond 1890 de grootste moeite haar (het Nederlandse) gezag te handhaven op enkele eilanden van de Archipel. Met name op Atjeh waar de inheemse Jasaks acties ondernamen tegen de Balische overheid. Generaal majoor Jacobus Augustinus Vetter kreeg in 1894 bevel orde te scheppen op Lombok. Na een fikse nederlaag (het Nederlandse bivak werd overvallen) trokken Vetter en de zijnen voor de tweede maal ten strijde. Met succes werden de Jasaks verslagen. Deze heldendaad maakte veel indruk in Nederland. Dit was aanleiding voor Paul v.d. Bosch om zijn scherpschuttersvereniging te verrijken met de toevoeging “Oranje “ Agatha op Lombok. Zelfs de in 1932 door hem gebouwde boerderij café (waar de familie Burgers een nieuw onderkomen kreeg) mocht de naam Hoeve Lombok dragen. En sindsdien was het gewoon ”op Lombok”.